Transkutane Elektriese Senuweestimulasie (TENS) is 'n nie-indringende pynverligtingsterapie wat laespanning-elektriese strome gebruik om die senuwees deur die vel te stimuleer. Dit word algemeen gebruik in fisioterapie, rehabilitasie en pynbestuur vir toestande soos chroniese pyn, postoperatiewe pyn en spierspasmas.
Meganisme van aksie:
Die meganisme agter TENS is hoofsaaklik gebaseer op die hekbeheerteorie van pyn en die vrystelling van endogene opioïede:
- Hekbeheerteorie van pyn:
Hierdie teorie, wat in 1965 deur Melzack en Wall voorgestel is, dui daarop dat pynpersepsie op rugmurgvlak gemoduleer word. Wanneer TENS elektriese impulse lewer, stimuleer dit A-beta-vesels met groot deursnee in die vel en onderliggende weefsels. Hierdie vesels kan die oordrag van pynseine wat deur kleiner A-delta- en C-vesels gedra word, inhibeer. In wese "maak die stimulasie van A-beta-vesels die hek toe" vir pynseine, wat die persepsie van pyn verminder. Dit kan gevisualiseer word as 'n kompetisie tussen sensoriese insette (van TENS) en pyninsette.
- Endogene opioïedvrystelling:
Daar is getoon dat TENS die vrystelling van endorfiene en ander endogene opioïede in die sentrale senuweestelsel bevorder. Hierdie natuurlike pynstillende stowwe bind aan opioïedreseptore, wat pyn verder verlig en die gevoel van welstand verbeter.
- Spierontspanning:
Benewens pynverligting, kan TENS help met spierontspanning. Die elektriese impulse kan spierspanning en spasma verminder, wat voordelig is in die hantering van toestande soos fibromialgie en miofasiale pynsindroom.
Tipes TENS
- Konvensionele TENS:Lewer hoëfrekwensie (80-100 Hz) pulse met 'n lae intensiteit. Hierdie modus werk hoofsaaklik deur die hekbeheerteorie en bied onmiddellike pynverligting.
- Akupunktuur-agtige TENS (AL-TENS):Gebruik lae-frekwensie (1-4 Hz) stimulasie en 'n hoër intensiteit. Hierdie modus is daarop gemik om die vrystelling van endorfiene te stimuleer en word dikwels gebruik vir langerdurige pynverligting.
- Burstmodus TENS:Kombineer elemente van beide konvensionele en akupunktuur-agtige TENS, wat pulse in sarsies lewer. Hierdie metode kan pynverligting en gemak verbeter.
- Kort Intense TENS:Gebruik hoë intensiteit en hoër frekwensie vir 'n kort duur, dikwels gebruik vir akute pynverligting tydens prosedures.
Toepassings
TENS word in verskeie kliniese omgewings gebruik, insluitend:
- Chroniese Pynbestuur: Toestande soos artritis, onderrugpyn en neuropatiese pyn.
- Post-chirurgiese pynverligting: Help om afhanklikheid van opioïedmedikasie te verminder.
- Pynbestuur tydens kraam: Word in sommige omgewings gebruik om ongemak tydens geboorte te verlig.
- Rehabilitasie: Vergemaklik herstel deur pyn te verminder en spierontspanning tydens fisioterapie te bevorder.
Veiligheid en oorwegings
TENS word oor die algemeen as veilig beskou wanneer dit behoorlik gebruik word. Daar is egter kontraindikasies, insluitend:
- Nie aanbeveel vir gebruik oor areas met verswakte sensasie, oop wonde of sekere mediese toestelle (bv. pasaangeërs) nie.
- Versigtigheid word aanbeveel vir individue met spesifieke mediese toestande soos epilepsie of harttoestande.
Gevolgtrekking
TENS is 'n veelsydige en effektiewe metode vir pynbestuur wat elektriese stimulasie gebruik om pynpersepsie te verander deur beide perifere en sentrale meganismes. Die nie-indringende aard en relatiewe veiligheid daarvan maak dit 'n waardevolle hulpmiddel in beide kliniese en tuisomgewings vir pasiënte wat verligting soek van verskeie pyntoestande. Soos met enige terapeutiese modaliteit, kan individuele reaksies verskil, en dit is raadsaam om gesondheidsorgpersoneel te raadpleeg vir persoonlike behandelingsplanne.
Plasingstyd: Okt-08-2024
